“Zelfs niet betaalde opdrachten leveren prachtige referenties en betaalde opdrachten op”

Maria Genova schrijft boeken, geeft lezingen en redigeert manuscripten. Ze heeft verschillende bestsellers op haar naam staan. Haar nieuwe boek ‘What the hack!’ stelt ze gratis beschikbaar op www.mariagenova.nl. Wij interviewden Maria over het ondernemerschap en haar deelname aan de FOTY Awards.

Hoe en waarom ben je ondernemer geworden?

Toen ik afstudeerde aan de Academie voor Journalistiek kon ik in vaste dienst komen of voor verschillende kranten en tijdschriften gaan werken. Dat laatste leek me leuker en afwisselender. Binnen no time had ik zo veel opdrachtgevers dat ik nooit meer gedacht heb aan werken in vaste dienst.

Wat doe je precies en voor wie?

Jarenlang heb ik met veel plezier in de journalistiek gewerkt en dat combineerde ik met het schrijven van boeken. Nadat een paar bestsellers, kreeg ik zo veel aanvragen voor lezingen dat ik keuzes moest maken. Je kunt niet 20-30 lezingen per maand geven, in de journalistiek blijven werken, voor twee tieners zorgen, boeken schrijven, schrijfworkshops geven en manuscripten van beginnende schrijvers redigeren. Met pijn in mijn hart heb ik de journalistiek laten vallen. Daardoor had ik opeens wat vrije tijd voor maatschappelijke projecten. Daar word ik echt blij van.

Waarom doe je mee aan de FOTY Awards?

Eigenlijk niet om mezelf als ondernemer te promoten. Het klinkt misschien gek, maar ik heb geen nieuwe opdrachtgevers nodig, want die komen vanzelf via andere klanten. Vaak moet ik zelfs ’nee’ verkopen of doorverwijzen naar een collega die meer tijd heeft. Waarom ik dan meedoe? Omdat ik met mijn passie voor een aantal onderwerpen een groter publiek hoop te bereiken. Zo stel ik mijn nieuwe boek ‘What the hack!’ gratis beschikbaar op www.mariagenova.nl en ik hoop dat zo veel mogelijk ouders en vooral kinderen het lezen om zichzelf beter te leren beschermen tegen hackers en online oplichters. Iedereen denkt: ‘Mij of mijn kind overkomt dat niet’, maar vorig jaar waren er meer dan drie miljoen slachtoffers van cybercrime in Nederland. Onder wie ook veel ondernemers. Met een beetje meer kennis gaat het aantal slachtoffers gigantisch dalen. Vandaar dit non-profit project. Als ik de prijs win, krijg ik een podium om voor de toenemende digitale gevaren te waarschuwen en nieuwe slachtoffers te voorkomen.

Wat maakt jou uniek ten opzichte van andere ondernemers?

Misschien mijn lef om elke keer in een onbekende wereld te duiken. Zo belandde ik in de wereld van de vrouwenhandel voor mijn boek ‘Man is stoer, vrouw is hoer’. Het vervolg erop ‘Vrouwen te koop’ leidde zelfs tot vragen van Tweede Kamerleden aan de minister en diverse maatregelen om slachtoffers te helpen. In het ‘Het Duivelskind’ ging het om kindermishandeling en falende jeugdzorg. Ik schreef dit boek vanuit passie, omdat ik het een belangrijk onderwerp vond, en verwachtte niet dat mensen naar de boekhandel rennen om een boek over zo’n zwaar onderwerp te kopen. Maar binnen een paar weken stond het boek op de bestsellerlijst in Nederland en België en zelfs in de Bruna Top-5. ‘Komt een vrouw bij de h@cker’ had ook een merkwaardig ontstaansgeschiedenis. Als digibeet dook ik de wereld van de hackers en beschreef mijn eigen naïviteit, maar ook hoe simpel de meeste Nederlanders te hacken zijn. Toen het boek verscheen, werd het niet meteen een bestseller, maar ik kreeg wel heel veel uitnodigingen voor lezingen. Inmiddels is het 18de druk en mijn lezingen over privacy en cybercrime trekken volle zalen. Dat kon ik me niet voorstellen: dat ik als digibeet begin en vervolgens op zo veel andere mensen help om hun online veiligheid te verbeteren. De reacties na afloop zijn zo enthousiast dat het bijna een feestje is om dat te doen en te zien hoe blij de mensen zijn met alle nieuwe inzichten en praktische tips.

Hoe kom je aan klanten en waar zitten jouw klanten?

De klanten komen vrijwel allemaal via mond-tot-mond reclame. Of ze zijn naar 1 van mijn lezingen geweest en regelen ook zo’n lezing voor hun bedrijf. Met gemiddeld twintig lezingen per maand is het bijna onmogelijk om op te sommen waar ik tot nu toe ben geweest, maar om een paar voorbeelden te geven waar ik al als gastspreker opgetreden heb: diverse ministeries, Schiphol, BOL.com, KPN, Delta Lloyd, The Walt Disney Company, alle grote banken, heel veel ondernemersverengingen, veel onderwijsinstellingen, tientallen gemeenten, woningcorporaties, zorgorganisaties, advocatenkantoren, brancheverenigingen, etc.

Hoeveel ben je waard per uur?

Leuke vraag. Ik weet dat ik veel meer voor mijn lezingen kan vragen en dat ik die bedragen ook krijg, maar dat doe ik bewust niet. Ik wil dat mijn lezingen ook voor kleine bedrijven en ondernemersverenigingen betaalbaar blijven, omdat ze ook met hackers en beveiliging van de informatie van klanten te maken hebben. Als ik slechts een mini-datalek of gijzelingssoftware op hun systeem kan voorkomen, dan hebben ze mijn uurprijs tien keer terugverdiend. De uurprijs vind ik zelf ook niet het belangrijkste: laatst wilde een kleine zorginstelling een lezing, maar had nauwelijks budget. Dan doe ik het vooralsnog, want ik weet uit ervaring dat zo’n wake-up sessie in de zorg hard nodig is om onze gegevens veilig te houden. En ik redigeer ook jaren manuscripten voor beginnende schrijvers voor een fractie van de prijs die gangbaar is. Dat doe ik omdat ik graag help en omdat veel beginnende schrijvers de gangbare tarieven niet kunnen betalen. Ik ben elke keer weer verbaasd dat mensen zo tevreden zijn over de manuscriptredactie dat ze geregeld meer geld overmaken dan wat er op de factuur staat. Ze komen ook met bloemen en cadeaus na afloop, vooral lekkere bonbons, waar ik heel dik van word.

Hoe blijf je op de hoogte van je vakgebied?

Ik lees alles wat los en vast zit over de onderwerpen die me interesseren. Voordat ik het boek ‘Hoe schrijf je een bestseller?’ schreef, heb ik zo’n honderd boeken over het schrijversvak en het uitgeven van boeken gelezen, met als doel het meest praktische en up-tot-date boek voor beginnende schrijvers te maken. Ik heb ook veel verhalen over de blunders van wereldberoemde schrijvers erin verwerkt, ter lering en vermaak.

Wat doe je over 5 jaar?

Hopelijk nog steeds wat ik nu doe, want daar word ik heel blij van: boeken schrijven, lezingen geven en manuscripten redigeren.

Hoe zie jij je toekomst?

Klinkt het suf als ik zeg dat ik heel blij ben met alles wat ik al heb? Van mij hoeft het niet allemaal meer en meer. Mijn leven is nu al een soort sprookje. Ik kwam pas op mijn 19de naar Nederland, sprak geen woord Nederlands en ik heb nooit gedacht dat ik zo ver zou komen, dat ik op allerlei grote podia sta en uitnodigingen ontvang van de meest bekende bedrijven. Uiteraard heb ik ook nooit gedacht dat het lukt om journalist te worden in een vreemde taal en verschillende succesvolle boeken te schrijven. Het was geen makkelijke of korte weg, maar met wat lef, een heleboel passie en ambitie en een beetje mazzel kom je heel ver. Het lesje dat ik na al die jaren ondernemen heb geleerd: geef niet te snel op, niets is onmogelijk als je het echt wilt en bereid bent om hard te werken.

Hoe houd je je werk leuk?

Door de administratie uit te besteden. Ik houd niet van facturen en cijfertjes.

Wat is jouw belangrijkste tip voor andere freelancers, interim professionals en zzp’ers in Nederland?

Sta open voor nieuwe uitdagingen, durf je grenzen te verleggen, wees aardig voor anderen en denk niet alleen aan geld verdienen. Ik heb zelf ontzettend veel dingen gedaan zonder winstoogmerk, maar uiteindelijk leverden zelfs niet betaalde opdrachten prachtige referenties en betaalde opdrachten op. Daar moet je natuurlijk niet van uit gaan, maar zo werkt het vaak wel. Ik help nog steeds veel mensen belangeloos. Dat geeft een goed gevoel. Als ondernemer ben je op de goede weg als je je dat kunt veroorloven.